مشخصه هاي توسعه واشکال زدايي T-SQLدرنرم افزارSQL Server2008 بدون نياز به Visual Studio

براي بسياري از مديران و توسعه دهندگان پايگاه هاي داده قابليت اشکال زدايي T-SQL بدون نياز به Visual Studio بهترين مشخصه نرم افزار SQL Server 2008 مي باشد. SQL Server 2008 در قسمت Query Analyzer داراي قابليت اشکال زدايي T-SQL بود اما اين قابليت در نسخه 2005 حذف شد و براي اين کار برنامه نويسان بايد از Visual Studio استفاده مي کردند که خيلي مورد پسند آن ها نبود. يکي ديگر از ويژگي هايي که در نسخه 2005 از قلم افتاده است، T-SQL Intellisense است که با اينکه براي نسخه 2005 طراحي شده بود اما در نسخه نهايي محصول در نرم افزار قرار داده نشد. اين قابليت به اضافه اشکال زدايي و يکسري قابليت هاي ديگر به نسخه 2008 اين نرم افزار افزوده شده است.
Intellisense: اين مشخصه قابليت هايي از قبيل چک کردن دستورالعمل هاي T-SQL ، کامل کردن اتوماتيک نام ها و پارامترها و کمک کردن در زمينه قواعد عمومي و متداول T-SQL را در اختيار کاربران قرار مي دهد. Intellisense از زماني که شما شروع به وارد کردن دستورات به داخل پنجره Query Editor مي کنيد، به طور اتوماتيک شروع به کار مي کند. Intellisense داراي ويژگي کامل کردن خودکار نام Object ها مي باشدو مطابق با شکل مشاهده مي شود که چگونه اين ويژگي Intellisense يک ليستي از جداول و نماهايي که براي يک طرح (به عنوان مثال منابع انساني Human Resource) در دسترس مي باشد را نمايش مي دهد. شما مي توانيد به راحتي عنواني که مورد نظر شما است را انتخاب کنيد.(شکل 1) يکي ديگر از ويژگي هاي مطلوب اين است که زماني که شما مکان نماي موس را بر روي نام يک پروسه و پردازنده ذخيره شده نگه مي داريد، Intellisense مقادير بازگشت داده شده و تمامي پارامترها را در داخل يک پنجره کوچک نمايش مي دهد. دستورات T-SQL که کامل نيستند و يا اشتباه هستند، يک خط قرمز در زير آن قرار مي گيرد. اگر مکان نماي موس را بر روي اين دستورات که در زير آن ها خط قرمز کشيده شده است نگه داريد، پنجره کوچکي بالا مي آيد و توضيح مي دهد که چه ايرادي وجود دارد.(شکل 2) دو راه وجود دارد که مي توان از طريق آن نام هاي ستوني را نمايش داد راه اول اين است که عبارت را در خط دستور تايپ کنيم:
<FROM <schema>.<table
که در دستور تايپ شده table به عنوان نام انتخاب شده است و سپس در مرحله بعد عبارت زير را تايپ کنيم
: <SELECT < table
با اين کار ليستي از نام هاي ستوني نمايش داده مي شود. راه دوم اين است که شما مي توانيد با تايپ کردن يک دستور هر دو را با هم انجام دهيد. به اين صورت که بايد عبارت زير را در خط دستور تايپ کنيد:

<SELECT <schema>.<table با اين دستور ليستي از نام ها براي table نمايش داده مي شود. در بعضي موارد اين قابليت کار نمي کند. براي مثال زماني که يک کد ايراد در مورد دستورات وجود داشته باشد اين قابليت غير فعال خواهد شد و کار نخواهد کرد. همچنين براي Object هاي رمزدار شده پايگاه داده به علاوه اگر متني که شما در حال ويرايش آن هستيد داراي فضاي بيشتر از ماکزيمم پيش فرض يعني 1 مگابايت باشد، باز هم قابليت Intellisense کار نمي کند. شما مي توانيد ارزش هاي پيش فرض در Intellisense را تغيير دهيد و يا مي توانيد اين قابليت را فعال و يا غير فعال نمائيد. بدين منظور مي توانيد به آدرس SSMS's Tools/Options/Text Editor/Transact-SQL/General/Statement Completion option رفته و اين کار را انجام دهيد. شما هم چنين مي توانيد از طريق Tools/Options/Text Editor/Transact-SQL و دکمه Intellisense اين قابليت و هم چنين خط کشيدن زير ايرادات دستوري و پارامترهاي کمکي ديگر را فعال و يا غير فعال نمائيد. T-SQL Code% Outlining: ويژگي Code Outlining يکي از ويژگي هاي جديدي است که در نسخه 2008 نرم افزار SQL Server اضافه شده است و مي تواند کدهاي شما را خواندني تر کند. اين قابليت مخصوصاً براي پروسه ها و برنامه هاي بلند و دسته هاي T-SQL ( دسته ها چند برنامه يا فرمان هستند که به صورت يک گروه پردازش مي شوند) بسيار سودمند مي باشد. اين ويژگي در کنار کدهايي که آن ها را صورت يک بلوک تبديل مي کند، يک علامت (+) قرار مي دهد که شما مي توانيد با کليک بر روي آن ، اين بلوک را بسته و يا آن را گسترش دهيد. اين ويژگي با گروه هاي کد T-SQL زير کار مي کند: Batches ( همان فرمان هاي دسته اي) : T-SQL Batch با کليد واژه GO به اتمام مي رسد. تمام فايل از محل شروع تا اولين کلمه GO به عنوان يک Batch در نظر گرفته مي شود. اگر هيچ کلمه GO وجود نداشته باشد، کل متن به عنوان يک Batch در نظر گرفته مي شود. در حقيقت بين يک GO تا کلمه GO بعدي و يا در صورت عدم وجود GO تا آخر متن، يک Batch به حساب مي آيد. Blocks: بلوک هاي T-SQL با استفاده از کليد واژه هايي از قبيل:END , BEGIN CATCH, END TRY , BEGIN TRY , BEGIN , END CATCH مشخص مي شوند و ويژگي Code Outlining تمامي بلوک را در يک بلوک با علامت (+) در کنار آن خلاصه مي کند. دستورات چند خطي: اين دستورات ، دستورتي هستند که تا چند خط در پنجره Query Editor ادامه پيدا مي کند. شما با قابليت Code Outlining مي توانيد تمامي اين چند خط را به صورت خط اول نمايش دهيد. شما مي توانيد گوشه اي از اين ويژگي را در شکل مشاهده کني.(شکل 3) کد بلوک ها توسط قابليت Code Outlining مخفي مي شود و در جلوي آن (...) در داخل يک مربع قرار مي گيرد که اگر امکان نماي موس را بر روي اين علامت قرار دهيم، پنجره بالا آمده و کدهاي مخفي ر

ا نمايش مي دهد .

در نسخه 2008 نرم افزار SQL Server قابليت هاي اشکال زدايي تکامل پيدا کرده اند. براي شروع يک پروسه اشکال زدايي مي توانيد با انتخاب Query Editor/Start Debugging/Debug بر روي آيکون سبز رنگ کليک کنيد و يا از ميان بر Alt+F5 براي اين کار استفاده کنيد. شما مي توانيد ليستي از ميان برهاي صفحه کليد را در شکل مشاهده کنيد.(شکل 4)

بعد از اين که پروسه اشکال زدايي شروع شد يک پيکان زرد در کنار خطي اجرا است نشان داده مي شود. به علاوه در داخل پنجره Local مقادير تمامي متغير ها در فايل Batch جاري نمايش داده مي شود و پنجره Call Stack ، پشته اي که در حال حاضر فرا خوانده شده است را نمايش مي دهد. يک نوار ابزار اشکال زدايي در منويQuery Editor مشاهده مي شود که گزينه هايي از قبيل: Pause , Run , Next , Show , Stop , Step Into , Statement , Step out , Step Over را ارئه مي دهد. شما مي توانيد اين ابزار را در سمت راست ابزار Query Editor مشاهده کنيد. پنجره Local متغيرها و ارزش هاي آن ها را نشان مي دهد که شما مي توانيد با کليک بر روي مقدار ارزش متغيرها آن را به صورت دستي تغيير دهيد. ( شکل 5)

شما مي توانيد با استفاده از دستورهاي Step over و Step into در داخل ابزار اشکال زدايي و يا دکمه هاي F10 و F11 قدم به قدم کدهاي T-SQL را بررسي و اشکال زدايي کنيد. هميشه خط دستوري جاري با يک پيکان زرد رنگ نمايش داده مي شود. شما مي توانيد Breakpoint هايي را با کليک بر حاشيه چپ ويرايشگر تنظيم کنيد که با آيکون هاي دايره مانند قرمز رنگ در حاشيه سمت چپ مشخص مي شود. اگر کد T-SQL شما را در حال اجرا شدن در مود اشکال زدايي باشد، با رسيدن اجراي برنامه Breakpoint برنامه متوقف مي شود. کليد F5 موجب اجراي برنامه مي شود ولي در مورد اشکال زدايي کاربرد ندارد. زماني که از هر توقف برنامه چشمپوشي شود کدها به مانند روند قبلي اجرا مي شود. شما مي توانيد مقادير متغيرها را با استفاده از پنجره QuickWatch دنبال کنيد. براي نمايش و تغيير متغيرها در پنجره QuickWatch ، کدهاي T-SQL خود را در مود اشکال زدايي اجرا کرده و متغير مورد نظر خود را هايلايت نموده و گزينه Debug/QuickWatch را انتخاب نموده و يا با فشار Ctrl+Alt+Q پنجره QuickWatch باز مي شود که از طريق آن مي توانيد مقدار متغيرها را دنبال کنيد.(شکل 6)

پنجره QuickWatch تمامي متغيرهايي را که به ليست نمايش اضافه شده اند را نشان مي دهد. اسم متغيرها در ستون نام، محتواي آن ها در ستون Value و نوع داده آن ها در زير ستون Type نشان داده مي شود. براي تغيير ارزش هر متغير مي توانيد به راحتي بر روي آن کليک نموده و آن را با مقدار مورد نظر خود جايگزين کنيد. اگر شما در حال اشکال زدايي T-SQL روي يک سيستم با SQL Server 2008 از راه دور هستيد، شما بايد اطمينان پيدا کنيد که پورت TCP 135 باز باشد. به علاوه اگر دامين براي ارتباطات شبکه به IPsec نياز داشته باشد، پورت UDP 4500 و پورت UDP 500 نيز بايد در دسترس باشند.
منبع:ماهنامه ي رايانه شماره 188